Programmalijn 4: Versterken: cultuur, recreatie en toerisme
Eén van de grote kwaliteiten van de Noordvleugel ten opzichte van andere stedelijke regio’s in Europa is de toegang tot grote groen- en recreatiegebieden. Over tien jaar kent Almere een aantal plekken in en om de stad die de stad zelf én de Noordvleugel aantrekkelijker maken als verblijfsgebied, als recreatiegebied en die het toerisme bevorderen.
Kustzone Almere Poort/Duin
De kustzone Almere Poort vormt de entree van Almere vanaf de Hollandse Brug. Het is een bestemming voor de inwoners en bezoekers uit de regio: voor zeilers, surfers, zwemmers, fietsers en strandbezoekers. Ook vinden er evenementen plaats en worden er theatervoorstellingen gegeven met regionale en zelfs nationale aantrekkingskracht. Juist hier liggen mogelijkheden om de culturele, recreatieve en toeristische functie verder uit te breiden. Het gebied is volop in ontwikkeling en biedt kansen voor groei. De Libelle zomerweek wordt jaarlijks gehouden op het evenementenstrand, de theatergroep Vis á Vis is er gevestigd in een energieneutraal pand, de Marina Haven breidt uit en het strandbad Duin en het catamaranstrand worden volop benut. Doel is om de kustzone verder op de kaart te zetten; om naast een gebied met een bijzondere, hoogwaardige woonkwaliteit ook te fungeren als culturele broedplaats waar beleving en de relatie met water centraal staan. In 2020 vinden de investeringen in het Almeerderstrand voor de aanleg van het evenementenstrand en de inrichting van het recreatiestrand plaats. Daarnaast vindt uitvoering van het plan van aanpak voor het StrandLAB Almere plaats. De totale omvang van de aanvraag voor het jaarprogramma 2020 aan nieuwe middelen bedraagt € 0,7 miljoen.
Nationaal Park Nieuw Land – Almeerse Poort
De inzet van dit project is om de Oostvaardersplassen en de omliggende natuurgebieden beter toegankelijk te maken voor inwoners van Almere en de regio. Hiermee wordt Almere steviger op de kaart gezet als groene stad. Tevens heeft dit naar verwachting een positief effect op bezoekersstromen en daarmee werkgelegenheid. In oktober 2018 heeft het gebied de status van Nationaal Park gekregen.
Daarnaast zal de ‘Almeerse Poort’ ontwikkeld worden, dat een ontvangstgebied zal vormen met faciliteiten en activiteiten afgewisseld met karakteristieke Oostvaarderplassen natuur, zoals die in het kerngebied te vinden is. Dit project wordt gezamenlijk met Staatsbosbeheer uitgevoerd. In 2018 is het uitvoeringsprogramma Almeerse Poort door de gemeenteraad vastgesteld.
In 2020 worden de volgende activiteiten uitgevoerd:
- uitvoering civiel- en cultuurtechnische werkzaamheden (Landschap);
- uitvoering Marketing, Communicatie en Programmering;
- voorbereiding realisatie Natuurbelevingscentrum (NBC) de Oostvaarders;
- visievorming Trekvogel en omgeving;
- uitvoering Beheer.
Eerder beschikbaar gestelde middelen zijn voldoende om deze activiteiten uit te voeren. Voor 2020 worden geen nieuwe middelen aangevraagd.
Eden Holland
Eden Holland is een plan voor een internationaal educatief botanisch park, een ontwikkelingsomgeving voor de fysieke en sociale transities op gebieden van duurzaamheid zoals voedsel, gezondheid en circulariteit. De publieksattractie bestaat uit een educatief themapark van wereldniveau met belevingswerelden en een spectaculair hoofdgebouw. Aantrekkingskracht op regionale schaal creëert kansen voor werkgelegenheid in de toeristische sector en meer specifiek in horeca, culturele en recreatieve activiteiten. Onderdeel van het plan zijn het scheppen van 75 arbeidsplaatsen, 200 stageplaatsen voor het beroepsonderwijs en 50 leerwerkplekken voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. De inspanning vanuit de overheid is met name gericht op het aanjagen van ontwikkeling.
In totaal is er € 10 miljoen gereserveerd vanuit het Fonds Verstedelijking Almere. In 2019 heeft een haalbaarheidsonderzoek plaatsgevonden, wat geresulteerd heeft in een masterplan. Dit masterplan vormt de basis voor het te nemen go/no go besluit in het najaar van 2019 door de gemeenteraad van Almere. Op basis van een plan van aanpak is de opstelling van het masterplan eind 2018 ter hand genomen. Het haalbaarheidsonderzoek zou – volgens de planning in het plan van aanpak en de gesloten nadere overeenkomst met Eden Holland - vóór de zomer van 2019 afgerond moeten zijn, zodat de gemeenteraad direct na het zomerreces een go/no go beslissing kon nemen.
Eden Holland heeft achtereenvolgens een programmatisch en ruimtelijk ontwerp opgesteld voor de voorkeurlocatie tussen de Oude Waterlandseweg en de Kromme Wetering, juist onder de kasteellocatie. Op basis van deze ontwerpen is een businesscase opgesteld, bestaande uit een investerings- en exploitatieraming. Begin juni 2019 is een masterplan bij de gemeente ingediend, zonder een afgerond financieringsplan. Overleg met financiële partijen, alsmede met maatschappelijke organisaties (goede doelen) liepen nog. Uit de gemeentelijke beoordeling van het Masterplan bleek evenwel dat er nog diverse kanttekeningen waren bij de investeringsraming, alsmede bij de ruimtelijke inpassing van het ontwerp. Het ontbreken van de financiering, alsmede de genoemde kanttekeningen, waren voor het college aanleiding om de gemeenteraad voor te stellen géén medewerking aan het plan te verlenen. Hoewel de nadere overeenkomst én de subsidiebeschikking vanuit het FVA (voor het haalbaarheidsonderzoek is een bijdrage uit dit fonds verstrekt) nog enkele maanden (tot 1 december 2019) uitstel mogelijk maakten, was geen sprake van een gerechtvaardigde verwachting dat op dat tijdstip wél van een haalbaar plan gesproken zou kunnen worden. Indien de raad instemt met het voorstel van het college, gedaan op 10 september 2019, zullen de gereserveerde middelen voor 2019 en volgende jaren (in totaal € 9,5 miljoen; de bijdrage aan het haalbaarheidsonderzoek bedroeg in totaal € 0,5 miljoen, waarvan € 0,4 miljoen voor Eden Holland als tegemoetkoming in hun kosten en € 0,1 miljoen voor gemeentelijke kosten) terugvallen in de algemene reserve van het Fonds Verstedelijking Almere.
Cultuur
Het bestuurlijk overleg Almere 2.0 heeft de ambitie uitgesproken om de financiële ruimte in het FVA in de periode 2017-2021 gedeeltelijk te reserveren voor cultuur. Te beginnen met het ontwikkelen van een culturele strategie en mogelijk ook een sleutelproject cultuur. In 2019 is het Cultuurplan Almere 2019-2024 vastgesteld door de gemeenteraad. Deze integrale culturele strategie is afgestemd met het culturele regioprofiel van Flevoland, de cultuuragenda van de MRA en het cultuurbeleid van het Rijk.
In het advies van de Raad voor Cultuur aan de minister van OCW ten aanzien van het nieuwe rijks cultuurbeleid 2021-2024 is Flevoland /Almere als één van de elf stedelijke cultuurregio’s aangemerkt. Hiermee worden onze culturele ambities erkend en onderstreept door het belangrijkste landelijke adviesorgaan voor cultuur. De samenwerking tussen Rijk, regio en Almere maakt het mogelijk om de culturele infrastructuur van Almere vanaf 2021 structureel te versterken. Een belangrijke randvoorwaarde voor nieuwe culturele voorzieningen is de verbinding met de basis: met de bestaande cultuursector en de huidige en toekomstige bewoners van Almere.
In aansluiting op de culturele strategie is eind 2018 een verkenning naar een museale voorziening in Almere uitgevoerd. De contouren wat betreft vorm en inhoud zijn in 2019 verder uitgewerkt. In de loop van 2019 wordt een kwartiermaker aangesteld die een haalbaarheidsonderzoek verder uitwerkt naar de gewenste inhoud en die tevens de financiële dekking van de museale voorziening verkent. De kwartiermaker dient medio 2020 met een voorstel te komen wat in 2020-2021 geëffectueerd wordt in een tentoonstelling in de openbare ruimte en in 2022 in een museale presentatie in het museumpaviljoen op de Floriade. Voor het jaarprogramma 2020 wordt € 100.000 aangevraagd uit het Fonds Verstedelijking Almere. De invulling bestaat in hoofdlijnen uit de kosten voor de kwartiermaker museale functie. Er is budget van de provincie beschikbaar voor de tentoonstelling in de openbare ruimte. Streven is om het budget verder aan te vullen met een bijdrage van de Mondriaanfoundation.