Zoals met ingang van de Programmabegroting 2016 is voorgeschreven vanuit het BBV wordt hieronder gerapporteerd over het verloop van de volgende financiële kengetallen:
- de netto schuldquote;
- de solvabiliteit;
- de grondratio;
- de structurele exploitatieruimte;
- onderbenutte belastingcapaciteit.
Tot slot wordt conform de voorschriften inzicht gegeven in de geprognosticeerde meerjarenbalans.
Schuldpositie
De netto schuldquote is ruim voldoende. De netto schuldquote laat zien wat de omvang is van de schulden ten opzichte van de jaarlijks beschikbare middelen. Hiermee geeft het een indicatie van de druk van de rentelasten op de exploitatiebegroting en de aflossing op de schulden. Om de quote te berekenen wordt het totaal van de schulden verminderd met de geldelijke bezittingen. Dit saldo wordt gedeeld door de totale baten. De netto schuldquote wordt door de toezichthouder tot 100% als voldoende beoordeeld, tussen de 100% en 130% is deze matig en hoger dan 130% wordt deze als slecht beschouwd. In deze perspectiefperiode blijft de netto schuldquote ruim onder de 100%.
bedragen x € 1 miljoen
netto schuldquote | realisatie | begroot | begroot | begroot | begroot |
langlopende leningen | 437 | 502 | 525 | 524 | 466 |
kortlopende schulden | 158 | 168 | 175 | 169 | 160 |
overlopende passiva | 64 | 64 | 64 | 64 | 64 |
uitzettingen | 0 | 0 | 1 | 2 | 3 |
subtotaal schulden (a) | 657 | 734 | 765 | 758 | 693 |
uitzettingen met looptijd < 1 jaar | 118 | 118 | 118 | 118 | 118 |
liquide middelen | 12 | 12 | 12 | 12 | 12 |
overlopende activa | 9 | 9 | 9 | 9 | 9 |
subtotaal uitstaande gelden (b) | 139 | 139 | 139 | 139 | 139 |
netto schulden (a-b) | 518 | 595 | 626 | 619 | 554 |
baten voor bestemming (c) | 812 | 848 | 823 | 839 | 825 |
netto schuldquote (100%*[a-b] /c) | 64% | 70% | 76% | 74% | 67% |
Weerstandspositie
Solvabiliteitsratio
De solvabiliteitsratio is het percentage dat het eigen vermogen (de reserves) uitmaakt van het balanstotaal. Dit kengetal geeft inzicht in de mate waarin de gemeente in staat is tegenvallers op te vangen vanuit de reserves. Een ratio lager dan 20% wordt als onvoldoende beschouwd, tussen de 20 en 50% is deze matig en hoger dan 50% wordt deze als goed gezien. De solvabiliteitsratio van de gemeente Almere is volgens deze normen op dit moment matig. Op basis van (incidentele) intensiveringen zal de ratio in 2019/2020 licht afnemen. Daarna zal de solvabiliteitsratio naar verwachting verbeteren door een toename van het eigen vermogen. Dit wordt in belangrijke mate veroorzaakt door de toename van de reserve afschrijvingen openbare ruimte. Investeringen in de openbare ruimte (maatschappelijk nut) mogen niet meer in één keer als kosten in de begroting worden opgenomen, maar dienen te worden geactiveerd en afgeschreven. De afschrijving wordt gedekt vanuit de reserve (sparen).
bedragen x € 1 miljoen
solvabiliteitsratio | realisatie | begroot | begroot | begroot | begroot |
eigen vermogen (a) | 369 | 347 | 342 | 377 | 429 |
totale vermogen (b) | 1.086 | 1.140 | 1.161 | 1.191 | 1.180 |
solvabiliteit (100% * a/b) | 34% | 30% | 29% | 32% | 36% |
Grondratio
De grondratio is de verhouding tussen de totale boekwaarde van de grondvoorraad en de jaarlijkse baten De hoogte van de grondvoorraad is van belang, omdat deze moet worden terugverdiend door grondverkopen. Bij een lage score is er een laag (beperkt) risico. Hoe groter de grondvoorraad namelijk is, des te groter de terugverdienopgave en het risico dat niet alle investeringen kunnen worden terugverdient.
De signaleringswaarde ligt tussen de 20% en 35%. Eind 2020 / begin 2021 komt de grondratio naar verwachting uit op 28% en valt daarmee binnen de gestelde norm.
bedragen x € 1 miljoen
grondratio | realisatie | begroot | begroot | begroot | begroot |
niet in exploitatie genomen gronden | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
bouwgronden in exploitatie | 262 | 263 | 230 | 188 | 140 |
totale boekwaarden gronden (a) | 262 | 263 | 230 | 188 | 140 |
baten voor bestemming (b) | 812 | 848 | 823 | 839 | 825 |
grondratio (100% * a/b) | 32% | 31% | 28% | 22% | 17% |
De ingrepen in het grondbedrijf hebben een positief effect gehad op de grondratio, die in 2014 nog bijna 80% was. Afwaardering van de grondvoorraad, alsmede de verbeterde afzet, zorgt er immers voor dat de boekwaarde daalt in verhouding tot de gemeentelijke baten. Volgens het MPGA zal deze daling zich de komende jaren doorzetten, zodat de grondpositie flink wordt afgebouwd. In deze prognose is het doen van investeringen in eventuele nieuwe grondexploitaties om ook in de toekomst bouwgrond beschikbaar te hebben nog niet meegenomen.
Structurele exploitatieruimte
Een kengetal dat kan worden gebruikt om iets te kunnen zeggen over de mogelijkheden om de begroting in evenwicht te houden wanneer baten wegvallen is de ratio voor structurele exploitatieruimte. Deze maakt gebruik van het onderscheid tussen structurele (meerjarig doorlopende) en incidentele (tijdelijke) lasten en baten. In een gezonde begroting zijn de structurele lasten lager dan de structurele baten en wordt het verschil opgevuld met incidentele kostenposten. Wanneer de baten zouden dalen, maakt dit het immers een stuk eenvoudiger om de begroting in meerjarig opzicht weer sluitend te krijgen.
bedragen x € 1 miljoen
structurele exploitatieruimte | realisatie | begroot | begroot | begroot | begroot |
structurele lasten | 656,4 | 678,1 | 694,4 | 708,8 | 725,8 |
structurele baten | 657,8 | 676,2 | 700,2 | 720,2 | 737,5 |
netto structurele baten (a) | 1,4 | -1,9 | 5,8 | 11,4 | 11,6 |
totale structurele toevoegingen aan reserves | 15,6 | 11,5 | 7,5 | 9,3 | 10,0 |
totale structurele onttrekkingen aan reserves | 4,7 | 4,4 | 0,5 | 0,5 | 0,5 |
netto structurele veranderingen reserves (b) | -11,0 | -7,0 | -7,0 | -8,8 | -9,6 |
totale structurele ruimte in begroting (a+b) | -9,5 | -10,3 | -1,2 | 2,6 | 2,1 |
totale baten voor bestemming (c) | 816,5 | 871,4 | 914,4 | 904,2 | 912,0 |
structurele exploitatieruimte ([a+b] /c) | -1,2% | -1,2% | -0,1% | 0,3% | 0,2% |
Te zien is dat de structurele exploitatieruimte circa 0,2% van de baten betreft. In de eerste drie jaren is er geen vrije structurele exploitatie ruimte, omdat de structurele lasten hoger liggen dan de structurele baten. Dit komt met name doordat het bezuinigingspakket gefaseerd wordt ingevoerd.
Geconcludeerd kan worden dat er weinig tot geen structurele vrije ruimte beschikbaar is om nadelen op de inkomsten op te vangen. Dit betekent dat bij wegvallende structurele (algemene) dekkingsmiddelen de structurele uitgaven moeten worden verlaagd.
Onbenutte belastingcapaciteit
Een laatste indicator voor de lange termijn gezondheid van de gemeentelijke financiën is de belastingcapaciteit quote. Deze bepaalt de mate waarin de lokale lasten - en hiermee de gemeentelijke baten - zouden kunnen worden verhoogd op basis van het landelijk gemiddelde. Uit onderstaande tabel blijkt dat de lokale woonlasten voor een gemiddeld gezin in Almere hoger liggen dan het landelijk gemiddelde. Voor 2020 kan dit nog niet worden becijferd, omdat we nog geen inzicht hebben in de tariefvoorstellen van andere gemeenten.
bedragen x € 1
belastingcapaciteit | 2018 | 2019 | 2020 |
OZB-lasten voor gezin bij gemiddelde WOZ-waarde | € 295,77 | € 302,26 | € 308,91 |
rioolheffing voor gezin bij gemiddelde WOZ-waarde | € 147,51 | € 154,45 | € 161,71 |
afvalstoffenheffing voor een gezin | € 339,62 | € 347,25 | € 378,18 |
heffingskorting | € 0,00 | € 0,00 | € 0,00 |
totale woonlasten voor gemiddeld gezin (a) | € 782,90 | € 803,96 | € 848,80 |
woonlasten landelijk gemiddelde voor gezin (b) | € 721,00 | € 740,00 | nnb |
afwijking ten opzichte van het landelijk gemiddelde | € 61,90 | € 63,96 | nnb |
woonlasten t.o.v. landelijk gemiddelde t-1 | 109% | 109% | nnb |
Meerjarige balans
De tabel hieronder geeft de meerjarige balans weer, zoals deze verwacht wordt op basis van de huidige meerjarenramingen.
bedragen x € 1 miljoen
activa | begin | begin | begin | begin | begin |
materiële vaste activa | |||||
economisch nut | 782 | 831 | 881 | 946 | 982 |
waardecorrectie | -138 | -138 | -138 | -138 | -138 |
financiële vaste activa | 40 | 45 | 49 | 57 | 57 |
vlottende activa | |||||
bouwgronden in exploitatie | 328 | 329 | 296 | 253 | 206 |
waardecorrectie gronden | -65 | -65 | -65 | -65 | -65 |
overige vlottende activa | 139 | 139 | 139 | 139 | 139 |
totaal activa | 1.086 | 1.140 | 1.161 | 1.191 | 1.180 |
passiva | begin | begin | begin | begin | begin |
vaste passiva | |||||
eigen vermogen | 369 | 347 | 342 | 377 | 429 |
voorzieningen | 60 | 60 | 55 | 59 | 61 |
langlopende leningen | 437 | 502 | 525 | 524 | 466 |
vlottende passiva | |||||
kortlopende leningen | 70 | 81 | 89 | 82 | 73 |
overlopende passiva | 150 | 150 | 150 | 150 | 150 |
totaal passiva | 1.086 | 1.140 | 1.161 | 1.191 | 1.180 |